دیدگاه (طراحی مجموعه فرهنگی ـ سینمایی شیراز با رویکرد به معماری دیجیتال)

«سینما هنری چند بعدی». این عبارت، تعبیر ژان لوک گدار فیلمساز برجسته فرانسوی از سینما است. فهرست گدار از نمونه های شیوه ساخت فیلم، می تواند با مفهوم دیگری، یا به تعبیری، به وسیله یک شیوه مشخص دیگر تکمیل و توسعه یابد؛ سینما به عنوان معماری.(بزاز، 1388) جدایی ناپذیری توصیف سینمایی معماری و ماهیت سینمایی تجربه معماری، سبب تأثیرگذاری متقابل این دو هنر از بسیاری جنبه های گوناگون شده است. با وجود آن که هر دو به عنوان هنری شناخته شده اند که با کمک تعداد زیادی متخصص، دستیار و تکنسین پدید می آیند، اما بدون این که خواسته باشیم ماهیت اصلی شان (سینما و معماری) را به عنوان نتیجه تلاشی گروهی نادیده بگیریم، بایستی اذعان کنیم، هر دو، هنری ابداعی و حاصل ایده پردازی هنرمندانه خالق خود هستند. (بزاز، 1388) ژان نوول، معمار فرانسوی، اظهار می کند که تصویرپردازی و تجربه سینمایی به عنوان یک شیوه (و حتی منبع الهام) مهم برای ایده پردازی پروژه های معماری اوست. این معمار ?? ساله با پروژه هایی چون خانه اپرای لیون (?? – ????)، مرکز کنفرانس بین المللی (?? – ????، tours) در کارنامه حرفه ای خود، می گوید: «معماری همانند سینما در دو بعد زمان و حرکت جریان دارد. انسان یک ساختمان را در ذهن خود در سکانس های مختلف درک و تصویر می کند. در طراحی و ساخت یک بنا، پیش بینی و جست وجوی تاثیرات متقابل و ارتباط انسان هایی است که از برابر آن عبور می کنند، امری ضروری به نظر می رسد. یک ساختمان از سکانس ـ پلان های پیوسته ای تشکیل می شود که معمار به همراه برش ها (کات ها)، قاب بندی ها، بازشوها و تدوین، آن ها را به وجود می-آید.» (بزاز، 1388) هر رسانه می تواند از وجوه مختلف از هنر استفاده کند؛ اما اینکه رسانه ای خود، به هنر تبدیل شود، در مورد سینما اتفاق افتاده است؛ یعنی رسانه هنری. ویژگی اصلی سینما، عدم تفکیک رسانه و هنر از هم دیگر در آن است. گرچه می توان گونه هایی خاص از معماری را نیز در حیطه «معماری به عنوان رسانه» جای داد.( اولریش و پاتالاس، انو و گرگور؛ 1368) سینما عمومی ترین آیین جمعی ابناء بشر در جهان معاصر است. ملتی که سینما دارد یعنی تفکر انتقادی دارد، یعنی تخیل خلاق دارد، یعنی خوب می بیند و می شنود و می تواند آنچه را در جهان اطراف او می گذرد به صورتی زنده بازسازی کند و حاصل را به عنوان میراث نقد و شناخت انسان امروزی به وارثان آینده فرهنگ بشری بسپارد. (داودنژاد،1386) یکی از فصول مشترک معماری و سینما، فضا است. فضا در هر دوی این هنرها به وسیله «شخصیت» ساخته می شود و ویژگی مهم این فضا در جهان امروز، دادن حق انتخاب به تماشاگر است. (بزاز، 1388) فضای مجازی برای اینکه نمایان گردد به وسیله صورت نمایان می شود، زیرا که حقیقت (فضای مجازی) هیچ گاه به کمک 5 حس درون (حس مشترک، حس خیال، حس وحی، حس حافظه و حس تصور) و 5 حس برون به سرانجام نمی رسد ؛ اما این صورت در معماری باید برعکس سینما که به صورت تصویری است، حتما باید به کمک آمیختگی کاربری، آمیحتگی ساختاری، شاخه آمیختگی شکل و آمیختگی کالبدی ساخته شود تا به حقیقت برسد. و امروزه در عصر سایبر و دیجیتال، ترکیبی از مجاز و واقع را هم زمان می بینیم و با حواس درون و برون و پدیده را درک و لمس می کنیم؛ بی آنکه تمایزی میان آن ها قائل باشیم.(رسولی، 1387) عصر مجازی شدن، نهایت توسعه و پیشرفت فناوری اطلاعات در فضای سه بعدی و در محیطی مبتنی بر دانش است. بطور یقین گسترش عصر اطلاعات همراه با فناوری های پیشرفته موجود، چهارمین موج تغییر را در آینده نزدیک در جهان به همراه خواهد داشت. (رسولی، 1387) این رساله در پی ترکیب این دو هنر (معماری و سینما) با واقعیت مجازی و نمود آن به عنوان مکانی برای تعامل با مخاطب امروزی است. کار شناسان امور سینمایی بر این باورند که سینما موقعیت گذران اوقات فراغت به صورت دسته جمعی را فراهم آورده و نهایتاً در افزایش فعالیت های جمعی- فرهنگی موثر خواهد بود. (امی،1381) در این رابطه شهر شیراز نیازمند احداث فضای متمرکز فرهنگی- سینمایی است تا به ایجاد پایه های محکم فرهنگی کمک کند. اهداف اصلی این رساله عبارتند از: • بوجود آوردن فضائی فعال و پویا برای صرف اوقات فراغت کاربران • ایجاد محیطی فرهنگی برای تعامل علاقه مندان هنر و سینما • برگزاری نمایشگاه ها و نشانه گاه های هنری و کارکرد بخشی از مجموعه به عنوان نگارخانه • ایجاد سالن های سینما به روش نوین • برگزاری جلسات نقد و بررسی مسائل روز سینما برای متخصصین امر • برقراری نمایشگاه های هنری و نگارخانه هایی فعال • بوجود آوردن فضاهای تجاری، تفریحی، رستوران و خدماتی خاص در کنار فضاهای اختصاصی مجموعه • احداث بنا در بافتی فراموش شده از شهر و تبدیل آن به محوری فرهنگی و بازگرداندن خاطره جمعی مکان • احیاء کالبد فراموش شده و ایجاد حلقه اتصال بین فضاهای همجوار • ایجاد فضایی برمبنای معماری دیجیتال و نگاه سایبری به فضای مورد نیاز طرح • ایجاد سطوح رسانه ای و سایبری با هدف معماری به عنوان رسانه • تبدیل معماری فانتزی دیجیتالی به معماری کارکردی و کاربردی